Wednesday, September 30, 2009

Дасч дурлах

За тэгээд та нар бүгд л эмэгтэй хүн дасч дурладаг гэдэг үг сонсож байсан байлгүй дээ. Тэгтэл харин хүн л юм хойно эрэгтэй хүн ч гэсэн адилхан гэж байна шүү. Дасч дурладаг юм байхаа.
Ёооё тэгээд нэг нөхөрт дурлах гээд дасахаа хүлээгээд хажууд нь байгаал байхын байхдаа. Миний хувьд бол ёстой үлгэр. Тийм юм гэж юу байхав.
Уул нь дурлана гэдэг хэн нэгэн сайхан "амьтныг" хараад шүлсээ гойжуулаад салж хагацаж чадахгүй болохыг л хэлмээр юм. Тэгтэл хажууд нь байсаар байгаад дурладаг юм байхаа. Сонин л юм. Мань мэт бол тэгэхээр дасч дурлах гээд нэг хүүхэнтэй суугаад хажууд нь өвгөртлөө байхын байна л даа.
Тэгээд нэг л өдөр хөгшин өвгөн болчихсон үр ачдаа ингээд сургаал айлдаад байж байна даа:
- За хүүхдүүд минь дасч дурлана гэж тэнэгтвээ. Хүн чинь анхны харцаар л дурладаг юм. Өвөө нь танай энэ ааштай эмээд чинь дурлах гэсээр байтал урт сахалтай буурал үстэй өвгөн болчихлоо. Дурласан юм алга. Гүйээ нээрээ тэр жил...:уртаар санаа алдах:... ингээд яриагаа үргэлжлүүлж анхны хайр, анхны харцаар дурласан охиноо ярих гэж байтал нөгөө гайтай эмгэн маань орж ирээд:
- Аа муу өгөр толгой хөгшин өвгөн чи нөгөө л нэг юмаа ярих гээд сууж байна уу. Тэр жил ч гэх шиг. Чи хойноос нь гүйгээд чамайг тоохгүй бөөн юм болоо биз дээ. Тэгээд над дээр гүйгээд ирсийм байж.
Ингээд сайхан эхэлж байсан яриаг өөртөө дасгаж чадаагүй даравгар эмгэн нураадгаараа нураана.
Аяаа хүмүүс минь дасч дурлана л гэж тэнэгтэвдээ. За тэгээд бусад нь ч харин дүүрч.
Read more

Thursday, September 24, 2009

Тэгш эрхийн төлөө

Нэг ийм кино байдаг юмаа. Хөлсний алуурчин хар залуугийн тухай. Мафийнхны даалгавар гүйцэтгэдэг, нэр мэрийг нь бол санахгүй байна өө. Тэр кинон дээр мафийн 2 нөхөр, 1 нь шархадчихсан 2-лаа машинтай зугтаж байтал замд нь нэг цагдаа зогсоодог юм. Нөгөө цагдаа нь эмэгтэй. Цагдаа эмэгтэйг ирэв үү үгүй юу шархадсан нөхөр нь шууд буудаад газар дээр нь нам...Буудсан нөхөр:
-Одоо асуудал байхгүй яв яв
-Энэ чинь эмэгтэй хүн байлаа шд...?
-Тэгээд юу гэж?
-Эмэгтэй хүнийг зүгээр л ингээд алчихаж байгаа юм уу?
-Наадуул чинь нөгөө их тэгш эрх яриад байдаг мөн биздээ? Дайн тулааны үед ганц нь ч гэсэн үхэж байг л дээ...
Энэ их сонирхолтой хөгжилтэй философи. Өөрөө хэлбэл эрх гэдэг өөрөө цаанаа үргэлж үүрэг хариуцлагатайгаар хамт яригддаг ойлголт. Хичнээн их эрх эдэлж байна тэр хэмжээгээрээ үүрэг хариуцлага хүлээнэ гэсэн үг.
Жоохон худлаа ярихад Монголд эмэгтэйчүүдээсээ олон Эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө тэмцдэг байгууллага бий. Тэдний ярьдаг зүйл нь эмэгтэйчүүдэд эрх мэдэл олгох. Үүрэг хариуцлагаа ижилхэн байлгах мөртлөө илүү эрхийн төлөө тэмцдэг. Энэ нь тэгш эрх үү давуу эрх үү? Би хувьдаа лав ойлгодоггүй юм.
Тэгсэн мөртлөө эмэгтэйчүүдийн амнаас хамгийн их гардаг үг нь эр хүн байж... гэдэг үг. Жоохон хүүхдийг охин шиг уйллаа, чи ямар эмэгтэй хүн шиг хэрүүлч юм бэ гэх мэт. Үүнд ямар логик байгааг би лав үнэхээр ойлгодоггүй юм.
Миний хувьд эрэгтэй эмэгтэй хүний хувьд тэгш эрх, ижил үүрэг хариуцлага хүлээнэ гэдэг утгагүй. Энэ нь эрэгтэй нь илүү эрх эдэлж эмэгтэй нь дутуу эрх эдэлнэ гэсэн үг биш юм шүү. Энд зүгээр л ялгаатай гэдэг үг илүү зохино.
Хэн нэгэн надаас дэлхийн хүн амыг ангил гэвэл би эрэгтэй эмэгтэй л /эр эмийн дундах хүйсийн талаар би сайн мэдэхгүй/ гэж ангилж чадна. Эрэгтэй эмэгтэй хүмүүст байгалиасаа заяачихсан маш их ялгаа бий.
-Үржлийн эрхтэн
-Эмэгтэй хүн эрэгтэй хүнээс өдөрт 3 дахин олон үг хэлэх чадвар
-Эмэгтэй хүний баруун зүүн тархи зэрэг ажиллах, хоорондоо холбогдох чадвар нь харьцуулшгүй сайн
-Эрэгтэй хүний тархины хэмжээ эмэгтэйгийнхээсээ том
-Өвдөлтийг тэвчих даах чадвар эмэгтэй хүнийх хамаагүй илүү
гээд тоочоод байвал маш их ялгаа бий.
Ийм байхад бид ижил зүйл хийх, ижил эрх, ижилхэн үүрэг хариуцлагын талаар ярьж болох юм байхдаа?
Ядаж л эрэгтэй хүн хувцаслахдаа бүсэлхийнээс доош хэсгээ эхэлж өмсдөг бол эмэгтэйчүүд цээжин биеэ эхэлж халхалдаг. Байгалиасаа заяачихсан энэ ялгаатай инстинктүүдийг бид заавал нийлүүлэх гээд байх ямар хэрэг байнаа?
Энэ бичсэн юмаа бүр завааруулж гуйвуулбал би ч гэсэн хүүхэд төрүүлмээр байнашд, миний хүүхэд төрүүлэх эрх боогдож байна гэж тэнэгтэж бас болох юмдаа.
Read more

Saturday, September 19, 2009

Бид бүгдээрээ Баатрууд

Өчигдөр нэг кино үзлээ. "Year 1" гэдэг нэртэй. Анх гарахад нь рекламыг нь хараад их гоё санагдаад байсан юм. Үзсэн хүмүүс байгаа байх. 1 онд болж байгаа үйл явдал. Бас л татаацан кино. Гэхдээ инээдмийн кино гэхэд бас их философитой. Гол дүрийн нөхөр өөрийгөө "chosen one" гэж бодоол яваад байна. Ямар нэг агуу зүйл хийх ёстой, тийм зүйлийн төлөө төрчихсөн амьтан гэж бодоол, нэг найзыгаа дагуулаал элгий нь авна. Гэхдээ нөхөр бол ямар ч л байсан өөрчлөлтийг хийж байгаамаа. Тэгээд эцэст нь "Сонгогдсон хүн гэж байдаггүй, эсвэл бид бүгд л сонгогдсон ганц байдаг хүмүүс" гэж байгаан.
Тэгээд энийг үзсэн чинь нэг хүүхэлдэйн кино санаанд орлоо. Every ones hero билүү дээ. Нэг бацаан бейсболын цохиурны хойноос яваал байдаг.
Яагаад л баахан кино хүүхэлдэйн кино яриад явчихваа гэж бодож байна уу. Яагаад гэхээр сүүлийн хэдэн жилд гарч байгаа хүүхэлдэйн киноны цаад санаа философи нь их өөрчлөгдөөд байгаамаа.
Мань мэтийг төрөөгүй байхад гарч байсан дэлгэцийн уран бүтээлүүд бүгд ямар нэг баатартай, нөгөө баатар нь цаанаасаа төрчихсөн, тэгээд чи нэгэнт л "төрчихсөн" амьтан биш бол тэгээл гүйцээ, үлгэрт чиний тухай дурьдагдахгүй. Туслах дүр ч оногдохгүй, ард түмэн гэж тэр нэг том аймагт л харьяалагдана гэсэн үг.
Ийм нэг ойлголтыг хүүхдүүдийг бага байхаас суулгаж байгаад гэнэт Шрек тэргүүтэй хэдэн хүүхэлдэйн кино гарч ирсэн юмаа. Чи хэн ч байж болно гэхдээ л чи бол баатар, чи царай муутай байж болно ямартай ч гүнж гэдэг ойлголтыг суулгаж өгөхөөр тийм бүтээлүүд. Магадгүй өмнөх үеийн бүтээлүүд нь хүний сэтгэлгээнд их муугаар нөлөөлж зөрчил үүсгэж байсан болох. Тэгээд энэ бүхнийг өөрчлөх гэж оролдсон байх.
Бид бүгд л баатрууд, бид бүгд гавьяатай хүмүүс, бид бүгд банныхаа өрөөнд дуучид...
Хамгийн гол нь үүнд итгэх...
Read more

Saturday, September 12, 2009

Шинэ блог

Мэдээллийн технологитой холбоотойгоор нэг шинэ блог нээлээ. http://1plus1equil10.blogspot.com/
Аль болох ойр ойрхон юм бичиж байхыг хичээнээ. Read more

Friday, September 11, 2009

Охид хаданд гарах цагаар

Хүүе цаана чинь Халхын охид хаданд гарч
Монголын охид модонд авирчихсан бололтой.
Найз залуудаа тавих шаардлага энэ тэр гэж аймар юм байдаг болчихож. Өндөр нуруу туруутай , өргөн тэвхгэр цээжтэй, ботгон 2 нүдтэй, намирсан урт үстэй, эр хонгор хоолойтой, байнга хоол хийж өгдөг, хувцсыг нь угаадаг, үг хэлэх болгондоо инээлгэдэг, үнсэх болгондоо хүсэл төрүүлдэг, тэгээд хангаж өгдөг... Заза ингээд дурьдаад байвал түрүү морьны цол дуудаж байгаа юм шиг л юм болох нь.
Эхлээд энэ бүгдийг мэдээд их гайхлаа. Тэгээд бодоод бодоод бодын шийр..юу юу ч билээ дээ боллоо. Гэхдээ цаадах чинь нэг бодож эхэлсэн бол яаж ийж байгаад учрыг нь олж, хужрыг нь тунгаадаг юм болохоороо тайллыг нь олсон шөө.
Эрт урьд цагт биш л юм гэнээ, энэ цаг үед 40000тын 2 өрөө байранд амьдардаг Дондог Дулмаа 2-ын гэрт Сарнай гэж охин төржээ. Бор гэртээ хаан Дондог авч суусан авгайгаа ноёны хатан шиг, төрүүлсэн үрээ хааны гүнж шиг байлгадаг байж. Охин өсч томорно, эцэг эхийнхээ нүдэнд хорвоо дэлхийн хамгийн хөөрхөн охин шиг харагдана. Дондог Дулмаа 2 охиноо хөрөх хүйтэнгүй, халах халуунгүй Жангарын орон шиг байлгах гэж их хичээнэ.
Охиндоо багаас нь хөөрхөн гүнж гардаг үлгэж ярьж өгнө, Диснэй ахын хүүхэлдэйн кинонуудыг үзүүлнэ. Охин ч өсч төрсөн орчиндоо гүнж шиг байж, үлгэрт гардаг цагаан морьтой ханхүүгээ хүлээнэ, зүгээр ч хүлээхгүй хайна. Яагаад хайдаг гэхээр нөгөөх нь ирэхгүй байгаам чинь. Дандаа халтар халтар мань мэт шиг гарууд явж очоод байхаар нөгөө охин бүр гайхна. Тэгээд хөөрхий Сарнай охины үнэн дүр төрх нь яг бусад "үзэсгэлэнт" гүнжүүд шигээ ийм л юм даа:
Бүгд Цасан гуа шиг цагаан морьтой ханхүү ирж үнсэхийг хүлээнэ
Бүгд Үнсгэлжин шиг ханхүүтэй үдэшлэгт явахыг хүснэ
Бүгд Мулан шиг эр зоригтой гэж бодно
Бүгд Жасмин шиг аавынхаа хувьд үзэсгэлэнт гүнж
Бүгд Белл шиг мангасыг ч сайхан залуу болтол нь хайрлаж чадна гэж бодно
Харамсалтай нь ногоон Фиона шиг гэдгээ хэтэрхий хожуу мэдэж
Шрек шиг юм олдвол их юм гэдгийг хэтэрхий хожуу ухаарах юм даа.
Харамсалтай боловч үнэн л дээ хөөрхий. Дондог Дулмаа 2ын буруу ч гэж юу байхав, төрөхдөө л үзэсгэлэнт Фиона шиг амьдарсан юм чинь Сарнайд ч ямар буруу байхав. Очиж авахгүй байгаа ханхүүд ч буруу гэж юу байхав, гүнжээ хайж байгаа болохоос Фиона хэрэггүй юм чинь.
За тэгээд үзэсгэлэнт гайхамшигт хөөрхөн охид минь эртхэн шиг Шрекээ олж аваарай. Тэхгүй бол сүүлд нь мань мэт шиг юмнууд үлдэнэ шүү. Цаад Шрек чинь намайгаа бодвол бас ч гэж намагтай, эдлэнтэй, бас овоо хүчтэй. Надад бол аль нь ч байхгүй, тэгээд бас над шиг зөндөө гарууд цаагуур чинь Фиона ч болсон хамаагүй тоочоосой намайг гээд явж байгаа.
Ямартай ч бүгдэд нь амжилт!
Read more

Wednesday, September 9, 2009

Ни дня без спорта

Ни дня без спорта гэж оросын спортын сувгийн уриа ч гэх юм уу үг. Үнэн бөгөөд сайхан үг. Спортгүйгээр байж чаддаггүй хүн юм байгаан би уул нь. Тэгсэн энд ирээд бүтэн сар спортоос хөндийрөөд, сагс тоглодог хүн олддоггүй. Сагсны сайхан сайхан талбай байгаад байдаг, даанч хүн байдаггүй, надад бөмбөг байдаггүй.
Хэдэн өдөр гадуур явж спортын дэлгүүр хайлаа. Ганц олсонд нь бөмбөг гэхээр юм байдаггүй. Өөрсдийнх нь хувьд бол бөмбөг л дөө. Ямбий резинэн бөмбөгөө зарчих гээд үзээд байгаамаа. Нөгөө бөмбөгийг нь залж, хэзээ ийм бөмбөг байсан юм, энэ чинь хүүхдийн тоглоом, NBA гэж мэдэх үү гээл баахан бүлт үсэрч өглөө. Тэгсэн нөгөө нөхөр харин чамаас өөр NBA-ийн бөмбөг асуудаг хүн энд байхгүйм чинь би яахийн гээд учирлаж байнаа. Тэгээд нөгөө юу билээ дээ бурхан байхгүй бол буцахдаа юу залъя ч гэдэг билээ тэрэн шиг дээс аваад гардаг байгаа. Инээд ч хүрэх шиг. Тэгснээ орой нь байшингийнхаа дээвэр дээр гарчихсан учиргүй үсэрч энэ тэр.
Харин өнөөдөр хичээл тараад гарч явтал арьсан бөмбөг барьсан нөхөр харагддаг юм байна. Бөөн баяр орилоол гүйгээд очлоо. Тэгсэн харин бэлтгэл хийдэг тоглодог гэж байна. Дурны хонгио юм чинь тоглолгүй яахав. Тэгсэн нээрээ бас муу юмаа. Бас ч гэж сургуулийн баг магийн тоглогчид гээд байгаан уул нь. Гэхдээ яахав хамт тоглож болохоор л.
Хамгийн гоё нь намайг багтаа урьж байх юм. Тэгье, би тоглоё гэсэн чинь ямар их баярлаж байнаа. Монголын нийт оюутнаас олон оюутантай сургуулийн шигшээ багт орцон байж алахын биш биздээ...
Read more