Бидний "бодит" амьдрал

Энд нэг печень /жигнэмэг/ байнга авч иддэг юм аа. Идэх болгондоо, идэж дууссаныхаа дараа энэ ер нь дотроо хэдэн ширхэгтэй юм бол оо? гэж бодно. Байгаа бүтнээ тоолохоос залхуурна. Харин сая нэгийг задлаад тавган дээр тавихад яагаад ч юм уутан дотроосоо 2,3,4,5,6 гэж гарч ирээд өрчихөв. Одоо л тоог нь мэддэг хэрэг гэж бодоод (2+6)*5/2 =20 гээд гаргаад ирлээ.


Гэтэл гэнэт 4-р ангид байхад болсон явдал санаанд оров. Багш тооны хичээл дээр 1-ээс 100 хүртэлх тооны нийлбэр ол гэсэн юм. Хүүхдүүд эхнээс нь нэмж эхэллээ, харин би Гауссын томьёог мэддэг байлаа. Нээх удалгүй хариуг нь хэлтэл багш гайхаад яаж олчихов, /багш Гауссын томьёог мэддэггүй/ гээд олсон аргаа тайлбарла гэтэл надад тайлбарлах арга олддоггүй. Учир нь би үүнийг Гауссын томьёо гэж мэддэггүй, өмнө 1-ээс 10 хүртэл тооны нийлбэр олохдоо ийм уялдаа байгааг олж харсан байсан юм. Багшаа энэ зүгээр л хамгийн их тоог нь 1 дээр нэмээд нийт тооныхоо талаар үржүүлэхээр гараад ирдэг юм гэхээс өөр юм хэлж чадахгүй байлаа.

Энэ түүх надад дандаа нэг юм бодогдуулдаг юм. Дэлхий ертөнц хөгжөөд л, шинэ нээлтүүд гараад л байдаг...

Бага байхдаа ангийнхантайгаа учиргүй пентиум процессор, рам, хард энэ тэр гээд л, яг юу байдгийг нь мэдэхгүй ч тоо нь өсөх тусам сайн л гэж мэдэхээс цаашгүй. Бидний өнөөдрийн амьдрал яг л ийм байдаг. Бид 50 жилийн өмнөх хүний төсөөлөө ч үгүй зүйлийг хэрэглэдэг, бас "мэддэг". Мэддэг гэдэг үгийг хашилтанд хийсэн учир нь яг одоо халаасанд чинь эсвэл ширээн дээр чинь, эсвэл гартаа атгаж байгаа гар утсаа та мэдэх үү? Хэрэглэж мэдэх ч яг юу болохыг нь мэдэх үү? Би лав мэдэхгүй гэж хариулна, учир нь мэдэхгүй юм чинь.

20 жилийн өмнөх бага ангийн багш нар, 18-р зуунд төрсөн хүний олж нээсэн томьёог мэдэхгүй байсантай адил. Бидний энэ ертөнц оршин байгаа хүмүүсээсээ үргэлж түрүүлж явдаг юм шиг санагддаг. Тиймдээ, аливаа зүйл яаж ч муудаж байсан сайжрах тийшээгээ явдаг гэдэг хэлц бий болсон болов уу? эсвэл шал өөр зүйлийг хольж хутгаад байна уу?

Ямартай ч хүний нийгмийн харилцааг философи, хөгжлийг математик авч явдаг л үнэн байх. Хаа байсан эртний Грекийн Сократын үзэл, Аристотелийн улс төрийн онол бидний өнөөгийн нийгмийн тогтолцооны суурь болж, математикийн шинжлэх ухаан бидний "өнөөдөр"-өөс 400 жилээр түрүүлж яваа гэдгээс тодорхой болов уу?

Ер нь тэгээд одоо 21-р зуун гараад нилээн хэдэн жилийн нүүр үзчихлээ, бид яах ёстой вэ? яаж амьдрах ёстой вэ? Бүх зүйлийг мэддэг чаддаг болж "тэнэг" биш байдлаар амьдрах уу? Өлссөн хүний аяганд хоол хийж өгч өөртөө хоол олж идэх байдлаар явах ёстой юу? Чи тоонд дургүй ч, тоо боддог хүн байдаг болохоор дэлхий ертөнц хөгждөг гэдэг зарчмаар, өлсөхгүй хооллож, даарахгүй хувцаслаж өөрийгөө болгох уу?

Өнөөдрийн 4-р ангийн хүүхэд, 14-р зууны үеийн бүх нээлтээс илүүг мэддэг гэсэн тооцоо байдаг. Тэгэхээр өнөөдрийн амьдрал өчигдрийнхөөс хэцүү. Үүнийг Мур /Moore/ гэж нөхөр тодорхойлсон байдаг. Нэг жилийн дотор нэгж талбайд ноогдох транзисторын тоо 2 дахин нэмэгдэнэ гэж. Энэ онол бүхий л зүйл дээр хэрэгждэг. Жишээ нь өнөөдөр авч байгаа хамгийн сайн үзүүлэлттэй писи чинь жилийн дараах хамгийн сайнаас 2 дахин муу, эсвэл жилийн дараа өнөөдөр авч байгаа писитэй ижил нь 2 дахин хямд болсон байна.

Энэ талаар нэг хүнтэй ярихад тэрээр, энэ жил 5 ном уншсан бол дараа жил ядаж 10 ном унших хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол хөгжлөөс хоцорно, учир нь мэдээллийн хэмжээ үнэндээ 2-оос олон дахин нэмэгдэж байна гэж хариулж байсан. Мөн, мэдлэг 6 сарын дотор 2 дахин нэмэгддэг гэсэн үг ч байдаг.

Эцэс төгсгөлгүй цикл болсон хүний нийгэм үнэндээ улам хийсвэр болж байна даа. Уул нь хүн гэдэг амьтан бусад амьтадтай адил ус уугаад, өлсөхгүй хооллоод байхад л хорвоогийн жамаараа оршин тогтноод эцэслэнэ шүү дээ. Хүн бусад амьтдаас ялгаатай болохоор хөгжил гэгч хийсвэр зүйл рүү яваад байна уу эсвэл хөгжил хүнийг улам хийсвэр зүйл рүү тэмүүлэх тэмүүллийг бий болгоод байна уу?

Бид одоо идэх гэж амьдраад байна уу, амьдрахын тулд идээд байна уу?

Сайхан хоол идэх үедээ идэх гэж амьдраад байгаа юм шиг санагдана, өлссөн үедээ юу ч хамаагүй ходоод руугаа чулуудахад амьдрах гэж идэж байгаа юм шиг санагдана... Read more

Доктор Гоожуур гэгч ер нь хаачив?

Goojuur.com гэж нэг сайт ажиллаад байдаг байсан чинь болиод жил гаруйн нүүр үзэж байх шиг байнаа тэ? Би буцаж ирнэ ээ л гэсэн хааччихсан юм бүү мэд. Янз бүрийн охидын зураг сайт дээрээ тавьж элдвээр хэлж хэлж олон хавар нэгэнтээ гэгчээр нэг хүүхний зураг тавигдсанаас болж хакдуулсан даа хөөрхий. За тэгээд надаар хэлүүлэлтгүй юу бичигддэг, ямар зураг тавигддаг байсан, юу юу болоод дууссаныг мэдэж л байгаа байх.

Харин удахгүй буцаж ирнэ гэчихээд алга болчихоод байгаа нь их сонин. Эсвэл нөхрийн удахгүй гэдэг нь хэдэн жил юм болов уу? Яагаад сайтаа ажиллуулж, элдвийн юм бичдэгээ үргэжлүүлэхгүй байгааг би хувьдаа ингэж бодоод байгаа юм:

Нөхөр Гоожуурын бичлэгүүд бол гадуур дотуур явж гахай шувууны мах идэж үзсэн хүний шинжтэй. Мэдэмхийрнэ, бүр нилээн мэддэг шинжтэй мэдэмхийрнэ шүү. Тиймдээ ч олон уншигчтай байж, бичлэгийг нь хүлээдэг олон хүнтэй байсан байх. Зарим хүний хувьд хүүхнүүдийг хэнээс ч илүү мэддэг мэргэжилтэн шиг л санагдаж байсан байх.

Гэвч үнэндээ Гоожуур гэгч этгээд огт тийм биш, зүгээр л англи хэл дээр кино үзээд ярьж байгаа юмыг нь ойлгох чадвартай л нөхөр. Юу гэх гээд байна вэ гэхээр 2005 оноос гарч эхэлсэн Америкийн олон ангит цуврал "How I met your mother" гэж киног үзээд ярьсан юмнуудыг нь өөрөө амьдрал дээр үзчихсэн юм шиг бичдэг байсан юм.

Тэгэхээр одоо дүгнэлт нь юу вэ гэхээр,

Нэг. Дээрх киног үздэг болсон монголчууд олширсон. Тийм болохоор улайм цайм худлаа яриад байхаасаа ичиж байгаа.

Хоёр. Сүүлийн ангиуд нь нөхөр Гоожуурын бичдэг чиглэлийн юм ерөнхийдөө өгүүлэхгүй байгаа. Тийм болохоороо угийн өөртөө ямар ч туршлага байхгүй хүнд бичих юм олдохгүй байгаа.

За нэг ийм л учиртай байх гэж бодож байна даа. Санал бодол? Read more

Үхэхийн хооронд эрх мэдлээр яанаа?

Заримдаа эргэн тойрондоо юу болж байгааг огт ойлгохоо болих юм. Нэг хэсэг их уурлаж ундууцаж, бухимддаг байлаа. Гэтэл гэнэт хаанаас ч юм "Хорвоо дэлхийг өөрчлөх гэхийнхээ оронд өөрийгөө өөрчил" гэж үг олоод уншчихсан юм. Ингээд би гэж хүн юу ч тоохоо больж, юунд ч бухимдахаа больж эхэллээ.

Харин одоо эргээд дургүй хүрээд байдаг болчихов. Эргэн тойронд байгаа хүмүүс жижиг сажиг аяганы хэрүүл хийцгээгээд, хажууд нь байх ч зовлонтой. Өнгөрсөнд болсон хэдхэн юмаа янз бүрээр тайлбарлаж хэрэлдээд, дараа нь уулзахаараа өмнөх хэрүүлээ яриад, тэрний дахиад тэгэхэд тэрний тухай тэгж хэрэлдсэний дараа тэгээд...

Гүй ээ нээрээ яасан ч өчүүхэн юм. Энэ дэлхий даяар чинь уул нь их л юм болж байгаа даа. Викилийкс, 2 Солонгосын асуудал, Фэйсбүүк алга болсон хүүхэд хайж, Самсунг цоо шинэ технологийн 2 төрлийн дэлгэц гаргах гэж байгаа, Смартфон уу Покэт Писи юу, Гүүглийн захирал солигдлоо гэх мэтчилэн яриад байвал ярих дүгнэх, бодол саналаа хуваалцах яасан ч их юм энэ хорвоо дээр чинь болоод байгаан бүү мэдээ.

Тэгэхгүй бараг л намайг баажаахад чи хаалга тогшоод ухааны юм хоорондоо ярилцахыг нь яанаа. Сонирхсон зүйлээ хийгээд, амьдралаа сонирхолтой байлгаад амьдарч яагаад болдоггүй юм бол? Эрх мэдлийн төлөө юу гэхээр үгүй.

Миний дуртай философич Монтэнь гэж нөхөр: Энэ ертөнцийн хамгийн өндөр сэнтийд ч бид бөгсөөрөө л сууна гээд их гоё хэлчихсэн байдаг. Үхээд өгөхийн хооронд хүний хараал бага идэж, хэрэгтэй хэрэггүй юм цуглуулж байхынхаа оронд зүгээр л амьдралынхаа хором мөч бүрийг мэдэрч баярлаж байвал болоо биш үү?

Амьдралыг баян гэж харвал баян, сайхан гэж бодвол сайхан, зовлон гэж ойлговол зовно гээд хэн ч билээ нэг нөхөр хэлчихсэн байдаг юм байна лээ бас. Бие бие рүүгээ инээгээд, хэн ч хэндээ муу саналгүй, сайхан амьдрах юмсан гэвэл Леннонтой хамт мөрөөдсөн болчихдог юм болов уу. Read more