Хотын ямаа

Хєдєє суугч цагаахан сэтгэлтэй анддаа ил захидал бичиж сууна аа. Анд минь чи хотынхонд дургvй л дээ. Хотынхон бvгд бэртэгчид байж ч магад. Гэхдээ чи хотынхноос нэг л хvнд хайртай. Тэр чинь танай нутгийн "Хэн гуай" шvv дээ. "Хэн гуай" мунхаг байж болох боловч танай аймгийн хvн болохоор сайн л байх учиртай. Нутгаасаа шилэрч хот бараадан юмны наана цааныг мэдэхийн хамт, нутгийн та нарыг тас мартаад уул усаа ярьдаг яруу найрагч, адуу мал хариулж их зовлон vзсэн, ардын баатар цовдлуулсан Прометей, аймаг сумаа харж vзэх дептаат олон тодордог. Энэхvv хоосон алдрыг нутгийн та нарын гэнэн цагаан сэтгэл дээр дєрєєлєн олж авдаг юм.

Алдрыг авангуутаа аймаг сум, анд чамайг, уул ус, дов жалгаа орхидог бєгєєд очихсон гэдэг газар нь гадаадын орон, унахсан гэдэг хvлэг нь жороо морь биш жип болдог л доо. Ташуурч яваад суудлаасаа ховх авахуулбал сая л нэг нутгийн бараа харна даа. Нутгийн ах дvvдээ очоод баярлах нь бvv хэл, би хэлмэгдлээ нутаг заагдлаа гэж гоморхоод намайг хэзээ хот руу минь татах гэж байнаа гэж уйлж майлах нь vнэхээр єрєвдєм.

"Хэн гуай" єєрийгєє тєрсєн аймагтаа нэр дэвшvvлбэл дептаат болно гэдгийг сайн мэддэг совинтой. Аймшигтай нь гэвэл нутгийн гэнэн ардад баахан юм амлачихвал дептаат болох нь гарцаагvй гэсэн санаа юм. Харин эмгэнэлтэй нь юу гэвэл нутгийн гэнэн ардууд єргєдєл гомдлоо бариад ороход єєрийн нутгийн дептаатад шийдvvлчихнэ гэсэн нь эндvvрэл юм. Нутгийн дептаат нутгийнхаа асуудлыг шийдэх боломжгvй, иргэдийн єргєдєл гомдлыг шийдэх завгvй тийм ёс ч байхгvй гэдгийг анд минь чи мэдэх vv. Чи хотынхонд дургvй л дээ. Мэдэх vv. гэж хэлсэнд уурлаад бvр юу ч мэдэхгvй болж гєжнє гэдгийг би мэднэ.

Нутгаасаа шилрээд хотод шигдсэн чиний хайртай "Хэн гуай"-г энгийнээр хотын ямаа гэдэг юм. УИХ-ын индэрээр дvvрэн хотын ямаа идээшилж байна. Тэд єнєєдєр ямаанд их тохиромжтой сонгуулийн хууль баталлаа. Ямар ч хууль гарсан бай хамаагvй манай ард тvмэн хэнийгээ сонгохоо мэднэ гэж хэлэх боловч хэрэг дээрээ заавал нутгаасаа 25-хан хувийн саналаар сонгогдох боломжийг хуульчлав. Тэдний ярьдгаар сонгуулийн хууль бол хоосон хэлбэр, ямар ч хууль байсан хамаагvй...

Юм бол олон намын зєвшилцлєєр бий болсон Холимог хувилбараас юунд айсан хэрэг вэ. Энэ бол, хєдєєний анд чиний нутгархах гэсэн сэтгэлийг дєрєєлєх боломжоо алдахаас айсан явдал юм. Анд минь чиний золигийн занг хотынхон биш нутгийн "Хэн гуай" мєн ч олон удаа ашигласан даа.

Одоо ч ашиглана. Багабанди Завхан аймгаас бат сонгогдоно. Тєв аймгаас М.Зэнээ гарцаагvй тодорно. Хэрэв Зэнээ vнэхээр эх оронч, ардын баатар юм бол Архангай аймгаас тодорч болно шvv дээ, чадахгvйгээ мэдээд нутгийн олны сэтгэлийг хєдєлгєх болно. Жишээ нь З.Дорж нутгаасаа (Булганаас) тодрох нь гарцаагvй. Яагаад гэвэл Доржийг дептаат болчихвол малыг нь хvн хулгайлахгvй гэж бодож байгаа юм. Vнэндээ бол мань Дорж саарал ордонд очсоноор мал чинь эзгvйрч магад. Саарал чоно, хулгайн аманд єртєх нь ихсэнэ гэх мэт. Жишээ нь, Чунагсvрэн аймгаасаа сонгогдож ялалт байгуулна.
Ингээд бодохоор УИХ нь жалга довынхноор дvvрэх нєхцєлтэй болов. Ингэхээр улсаа хєгжvvлэх намынхаа цогц хєтєлбєрийг биш жалга довын явцуу асуудлыг голчлох хvмvvсээр бvрдсэн парламент бий болно гэсэн vг. Ийм мунхаг парламенттай байхыг МАХН тvvний дептаатууд улайран хvссэн ажгуу.

Тийм парламенттай болчихвий гэж эрvvл ухаантай хvн бvр айн тvгшиж байна. Хаа холын харь хvн Билл Клинтон ч санаа зовж байна. Орос оронд коммунист нам ялсанд бvх дэлхий дагжин чичирч байхад Монголын коммунистуудын бах тав ханаж байна. Ямар хууль гаргахаа ялсан нам мэддэг юм гэж бардамнаж эхэллээ. Улаанаас улаан урд хєрш, дахин улайсч буй хойд хєршийн дундахь хєєрхий хєх Монголын хувь заяанд дэлхий нийт тvгшиж байна. Хоёр "улааны" дунд хєхєєр тодорсон тэнгэрлэг тєрийн далбаа минь биднийг ивээ! За ингээд захиагаа дуусгая анд минь! чи улс тєрийг сонирхохгvй байж болно, харин улс тєр чамайг сонирхох болно, мал чинь хаана бэлчихийг, ноос ноолуур чинь хэдэн янчаан болохыг сонгууль шийднэ.

1996 он
дугаар 246/565/